“Als de zon een arbeider was, zou hij niet zo vroeg opstaan”, zingen de hoofdrolspelers van de bekroonde film ‘Alcarràs’ (2022), geregisseerd door Carla Simón, die een van de belangrijkste cruciale vraagstukken in de provincie Lleida portretteert: de integratie van hernieuwbare energieën in de landbouwsector. Maar hoewel de film het conflict tussen de landelijke omgeving en zonne-energie illustreert, overtreft de realiteit de fictie, maar dan op een goede manier. De balans tussen de landbouwsector en het opwekken van zonne-energie, ofwel agrovoltaïek, wordt steeds gebruikelijker.
Spanje heeft ongeveer 2.500 zonuren per jaar, waardoor zonne-energie de belangrijkste hernieuwbare energiebron is om de doelstellingen van de Europese Unie te halen. Catalonië loopt echter achter met de inzet van hernieuwbare energiebronnen: in 2022 waren deze slechts goed voor 15,6% van de bruto elektriciteitsproductie. Hoewel verwacht wordt dat het fotovoltaïsche potentieel op daken en overkappingen, voornamelijk in verband met eigenverbruik en gedistribueerde opwekkingssystemen, benut zal worden, is dit niet genoeg om de energietransitie vooruit te helpen. Daarom is er een duidelijke behoefte om grootschalige hernieuwbare energiebronnen te ontwikkelen, waarbij de focus ligt op zonne- en windmolenparken.
In dit scenario komt agrovoltaïek naar voren als de oplossing om aan te tonen dat het mogelijk is om maximale synergie te bereiken tussen fotovoltaïsche energie en de landbouwsector, of het nu gaat om gewassen of vee, door zonnepanelen op landbouwgrond te installeren. Op deze manier wordt dit alternatief neergezet als een van de oplossingen om vooruitgang te boeken in de strijd tegen klimaatverandering, terwijl het tegelijkertijd de mogelijkheid biedt om extra gebruiksmogelijkheden en winstgevendheid te realiseren voor het land waar fotovoltaïsche projecten zich bevinden.
In die zin levert agrovoltaïek ook voordelen op zoals het behoud van de biodiversiteit, het naast elkaar kunnen bestaan met landbouw- en veeteeltactiviteiten en de verbetering van de productiviteit. Bovendien verbetert de hoogte van de zonnepanelen boven de akkers de efficiëntie van de boerderij door schaduw te bieden, de temperatuur te verlagen en waterverdamping te voorkomen, maar ook door de gewassen te beschermen tegen hagel en hevige regenval.
Daarom is het absoluut noodzakelijk om de mythe te ontkrachten dat hernieuwbare energiebedrijven de vijand zijn van de landbouw, en ze te veranderen in grote bondgenoten van de sector. In plaats van de uitbreiding van hernieuwbare energiebronnen als een bedreiging voor de landbouw te zien, moeten we begrijpen dat beide op hetzelfde land naast elkaar kunnen bestaan en van elkaar kunnen profiteren.
In Lleida, waar het landbouwsysteem essentieel is voor de economie en het genereren van werkgelegenheid, biedt de overvloed aan landbouwgrond een unieke kans voor dit alternatief, waarmee wordt bijgedragen aan de energietransitie. De eerste projecten beginnen zich al af te tekenen, zoals dat in Vilagrassa (Urgell), gepromoot door KM0, waar fotovoltaïsche energieproductie gecombineerd zal worden met de teelt van appelbomen, en boven het bladerdak van de bomen zonnepanelen geïnstalleerd zullen worden.
Wat zeker is, is dat de zon vroeg zal blijven opkomen. Agrovoltaïsche energie is daarom een oplossing om over te stappen op een model voor schone energie en om de weg naar energiesoevereiniteit te consolideren. Het lijdt geen twijfel dat de beschikbaarheid van landbouwgrond in Lleida een alternatief is om de landbouw- en veeteeltproductie te stimuleren en tegelijkertijd bij te dragen aan de opwekking van duurzame energie, waardoor een belangrijk evenwicht wordt bereikt.
Jordi Lopez Francesch, lid van de raad van bestuur van Verdian
